Huayna Capac, chamado Titu Cusí Huallpa, ao acceder ao trono Inca tomou o nome de Huayna Capacity. Non obstante como un conselleiro no seu tío o Auqui Topa Inca, o seu ascenso ao poder era difícil, incluso ter que vivir por un tempo oculto para escapar das intrigas do ganancioso Chuqui Ocllo, concubina do seu pai, a quen envenenado por permitir ao seu fillo Capac Huari para ser entronizado Inca. Logo de conseguir o apoio dun determinado sector da nobreza para os seus propósitos, Chuqui Ocllo levou a unha insurrección que finalmente foi debidamente debido polo xeneral Achachi, de guerra de gran prestixio e experiencia, que resolveu aos líderes, comezando por Chuqui Ocllo; Capac Huari foi perdoado pero foi desterrado a Chinchero, para que morrese no mesmo lugar onde a súa nai converteuse no seu pai. A crise non terminou alí, porque Titu Cusí Huallpa era aínda menor, polo que era necesario nomear a D-Raptin (rexente). A nobreza nomeou a APO Huallpaya, tío do novo herdeiro do trono, que pouco conspiraba a favor dun fillo do seu fillo, en colaboración co clero solar. Dixo complot foi descuberto por Huaman Achachi grazas á denuncia dun grupo de ladróns, que tras arrebatar varias cestas de coca para algúns mitays que se dirixían a Cuzco, atopadas armas no interior. Despois das investigacións relevantes, a captura e morte dos cometidos foron organizados.
HUAYNA CAPA é nomeado Inca
Unha vez recoñecido como Inca, Huayna Capa mantivo o Imperio Pacificado, polo que visitou Frecuentemente o seu territorio e nomeado funcionarios administrativos en todo tipo de actividades. El nomeou ao seu fillo Topa Cusí Hualpa (Huáscar) como o seu sucesor, permitíndolle correr. Deixándoo a cargo do goberno de Cuzco, emprendeu unha expedición a Chinchaysuyo, composta por un exército e douscentos mil homes, sen incluír mulleres e yanas. Mentres pasou polo Reino de Huancas, organizou a segregación dese reino en tres distritos ou sayas autónomas, a fin de culminar as antigas rivalidades de Hanan e Urin Jatun Curacas, efectivamente medido polo poderoso reino Huanca.
Penetraron no Provincia de Chachapoyas sufocando unha rebelión, e emprendeu a conquista de Chilcho a Moyobamba a partir de aí. De Tumipampa enviou tropas para poñer Huancavilcas e Chonas en orde, pero debido ás inclemencias do clima da costa Torrid, era imposible para el restaurar o control directo, alcanzando un acordo para o que pagarían un homenaxe en Connolas, evitando futuras incursións de Los Cuzqueños. Case lanzou un outro exército contra Cargues, Cayambeans e pastos, grupos étnicos do extremo norte, que derrotaron logo dunha longa loita que durou dez anos. Os rebeldes foron derrotados e masacrados na batalla de Crocharangue, que desde esa data chamábase Yawarcocha (Lago de Sangue), en memoria da auga tinguida de vermello. Máis tarde, el foi informado dun tropas Guarani na Collao, ordenando o seu capitán ea reconquista do tapaxuntas de Cuzcotullo. Centos de guaraní foron levados prisioneiros e trasladáronse a Vilcanota, onde eran coñecidos como Chiriguanos. No seu tempo, o Imperio alcanzou a súa máxima expansión e esplendor, chegando ao río Ancasmayo (actual río Carchi que separa a Ecuador de Colombia).
Tamén adquirín importancia da Llacta de Quito, situada no norte, residencia de centos de Incas Mitters, nomeado para controlar as terras subversivas de Carangue, Cayambe e Pasto, pero o Cuzco mantivo a súa hegemonía política. Nunha das súas incursións á Costa Huayna Capa foi infectado por unha enfermidade estraña que estaba causando estragos na poboación norte do Imperio, a ousadía no seu palacio Tumipampa. A súa morte creou unha crise sucesora, dando orixe a unha guerra civil entre os seus fillos Huáscar e Atahualpa.