Cen prisioneiros do criminal de Albolote, a maioría dos analfabetos e neolector, moitos aspirantes ao graduado escolar e un pequeno grupo de sentenzas secundarias deu a súa particular acolleita ao ano escolar 2009-2010. Un convidado de excepción, o poeta Luís García Montero, encargouse de acompañalos nesta viaxe inicial que só pode culminar algúns, pero aos que máis de 340 prisioneiros foron asinados.
O profesor de Granada chegou Á prisión cargada de libros, todos os autores españois que nalgún momento das súas vidas tiveron que pasar un tempo entre bares e, antes de que estes presuntos criminais confesen as súas experiencias máis íntimas, o motivo da falta de soidade e inxustiza. “A historia da literatura está chea de persoas que pasaron moito tempo na prisión”, dixo García Montero como unha introdución. A partir de aí levou a estes singulares estudantes de man a redescubrir xuntos o que teñen en común cos escritores que fixeron un dente nas letras deste país. Miguel de Cervantes, que chegou a dicir que a parte do Quixote o escribiu en prisión, onde foi a deter o roubo cando exercía un coleccionista de impostos, foi o seu primeiro exemplo. As leis
“non son verdades absolutas, só estándares que a sociedade elixe nun determinado momento”, dixo o Premio Nacional de Literatura que asinou cada reflexión coa lectura dun poema acollido entre aplausos para os convictos. De Frei Luís de León recordou o poema que deixou escrito na parede da súa cela cando foi lanzado en decembro 1576: “Aquí envexa ea mentira tiña me pechado …”. Desde San Juan da Cruz destacou a noite escura da alma, porque era un reflexo da fuga que protagonizou o poeta místico.
Aínda que foi Miguel Hernández e ela Nanas de la cebola que comezou, Despois do produto de risa da ignorancia, as primeiras bágoas dalgúns dos internos. “Hernández morreu de tuberculosis na pena de Alacante”, explicou García Montero, “Desesperada porque a súa familia tiña fame e non podía axudalos”.
A literatura aumentou moitas veces a orixe dos crimes e os crimes e os. As causas sociais que empuxan a comprometelas, como sinalou o profesor. Para afirmalo, ninguén mellor que o xornalista Mariano José de Larra. Cos pelos emulou un duelo de honra entre dous políticos famosos da época que despegou coa morte dun deles, pero a diferenza do que ocorre con xente a pé, o culpable non foi xulgado.
“Hai persoas que non reciben a nosa protección, senón a nosa xustiza”, dixo o poeta. Foi o primeiro paso de García Montero compartir cos presentes unha experiencia. “Eu fun xulgado como ti, estiven ante un xuíz coma ti e que foi condenado, e non por motivos políticos”, dixo. O autor referíase á sentenza imposta por un xuíz por insulto contra un profesor da Universidade de Granada, un episodio que ocorreu fai uns meses e que causou a partida do profesor de Granada desta institución superior.
“O primeiro que teño que facer para ter a esperanza de novo é estar de acordo con min mesmo, para descubrir se estaba mal ou non”, revelou o escritor. Neste punto refuxiouse nun poema de Joaquín Sabina, chamado unha nube negra que, segundo el, describe moi ben a depresión que veu despois da sentenza. Foi o punto máis alto da sesión. O invitado explicou como se sentía cando foi xulgado, algo que tiveron que pasar todos os presentes nesa sala.
Aplausos e máis aplausos. E entón, preguntas interminables: “Como miras a poesía?”, “Como está a túa vida compartida con outro escritor?” “Ten algunha musa?” o “Por que é máis doado escribir cando alguén está mal?”.
Entre os miles de mortais encerrados nunha prisión como o albolote hai decenas de poetas e un deles quería compartir co convidado a Poema. Escribira, segundo el, este mesmo fin de semana e dedicouse, sen dúbida, amar. “Tamén me gusta escribir e quero publicar cando sae aquí”, dixo.
Cando o preso terminou de recitar, Luís García Montero, o director de prisión, Naum Álvarez, a coordinadora provincial de Educación permanente, Antonio Franco e o resto da audiencia entraron en aplausos. “Que bo!” Un preso gritou que lanzou a captura dunha cámara de televisión para ser gravada. “Vexamos se os meus fillos venme”, lamentou.