A orde Lepidoptera (bolboretas e bolboretas) corresponde a un grupo de insectos de Holometarios, é dicir, insectos que presentan a metamorfose completa, que inclúe estados (ou fases de ovos) , larvas, pupa e adulto (ou imago). A maioría das especies coñecidas de Lepidoptera teñen larvas do tipo eruciforme. Estas larvas, comúnmente chamadas orugas (Cunes e Cuntunillas en Chile), caracterízanse aproximadamente pola forma cilíndrica do corpo, a cabeza ben esclerotizada, as pernas torácicas desenvolvidas (ausentes nalgúns grupos) e pola presenza de pernas falsas no abdome (espuripedes) ), en cuxa planta levan pequenos ganchos (crochets) que lles permiten adherirse ás superficies. Unha característica típica das larvas desta orde é a presenza dunha área de administración na cabeza (na maioría das especies), delimitada pola sutura dianteira e adfrontal. Este trazo permítelle diferencialos facilmente das larvas doutros grupos de insectos, como Hymenoptera e Coleoptera. Os ollos simples e as antenas curtas de tres segmentos tamén están dispostas na cabeza, un par de mandíbulas fortes e un tejido de fiación ou órgano de seda, situado na parte distal do beizo.
Figura 1. a) Lepidoptera cabeza, AA = ADFRAL AREA, AN = Antena, H = Hilandera. b) Detalle dos crochets dun spuripedio.
Figura 1. a) cabeza de lepidopter, AA = área adfral, an = antena, h = hilandera. b) Detalle dos crochos dun spuripedio.
O exoesqueleto de larva ten diferentes estruturas externas que son coñecidas como “a armadura”. Os máis sinxelos parecen pelos e son chamados cogomelos, o máis complexo corresponde a penaches e espiñas, algúns partidarios; certamente utilizados para a defensa do insecto. Todas estas estruturas morfolóxicas úsanse como caracteres taxonómicos e permiten o diagnóstico de especies de importancia económica, moitas delas de pragas de cultivos e froitas.
Debe lembrar que a maior parte da Lepidoptera ten larvas de hábitos herbívoros, que se alimentan de varios órganos vexetais, como follas, tallos, raíces, flores, froitas e sementes; aínda que tamén hai especies que consumen asuntos de animais orixe (pelos, plumas e coiros) e fungos. Algunhas larvas son de vida libre, desenvolven nas plantas, en detritus ou no chan, mentres que outros son endosfófitos, é dicir, hábito Un interior dos tecidos vexetais (brocas, minutores) ou produce tripas (cecidogénicas). Finalmente, certas larvas de vida libre están protexidas en tecidos de tecido de seda, aos que adheren a diferentes tipos de materiais. Este hábito é observado en polo menos dez familias de Lepidoptera, incluíndo Psychidae, Oecophoridae e Coleophoridae, por mencionar algúns.
Figura 2. Algunhas larvas de Lepidoptera. a) tineidae nemapogoninae, b) psicolae oiketietinae, c) oecophoridae, d) pieridae, e) lasiocampidae, f) saturidae, g) esfingeidae cercophaninae, h) esfomado, i) geometridae, j) erebidae arctinina, k) noctuidae, l) Noctuidae Plusiinae.
Figura 2. Algunhas larvas de Lepidoptera. a) tineidae nemapogoninae, b) psicolae oiketietinae, c) oecophoridae, d) pieridae, e) lasiocampidae, f) saturidae, g) esfingeidae cercophaninae, h) skingidae, i) geometridae, j) Erebidae arctinina, k) noctuidae, l) Noctuidae plusiinae.
Excepto para a especie con importancia económica, moi pouco aínda se sabe da bioloxía e os hábitos da lepidóptera chilena, tamén descoñecida as plantas anfitrionas nas que se desenvolven as larvas. Unha forma eficaz de elucidar este aspecto, é a elevación dos estados inmaduros ata que os adultos obteñan.
Referencias
– Artigas, j.n. (1994) Entomoloxía económica. Edicións Universidade de Concepción, Concepción, Chile, Vol. II. 943 pp.
– Common, I.F.b. (1990) Moths of Australia. Melbourne University Press, Victoria. 585 pp.
– Scoble, M.J. (1995) A Lepidóptera. Forma, función e diversidade. Oxford University Press, Suffolk, Reino Unido. 404 pp
– stehr, f.w. (1987) Insectos inmaturos. VOL. I. Kendall / Hunt Publishing Company. Dubuqueque, Iowa, 754 pp.