Que dirixe a un adolescente para asaltar aos seus compañeiros? ¿Responder todas as agresións á mesma motivación? ¿Debería existir unha liña única de intervención educativa?
Considerando o criterio de funcionalidade, os comportamentos violentos responden a dous tipos de motivación: por unha banda, a necesidade de responder a unha prehigesión real ou imaxinaria, que se chama violencia reactiva; E, por outra banda, o desexo de obter beneficios persoais, sociais ou materiais utilizando a violencia como medio, polo que se chama violencia instrumental.
A violencia reactiva está asociada a altos niveis de impulsividade; dificultade para controlar sentimentos como a rabia; Déficits na interpretación de situacións sociais e escaseza de desenvolvemento de habilidades sociais.
Respecto á violencia instrumental, os estudos realizados enfocáronse case exclusivamente nas manifestacións de acoso ou intimidación. Aínda que é certo que o hostigamiento é unha das manifestacións dunha violencia instrumental máis devastadora e preocupante para toda a sociedade non é inferior ao feito de que non son as únicas agresións nas que instrumento a violencia.
Esta situación De prevalencia de intimidación con respecto aos outros actos de violencia instrumental orixina unha serie de discrepancias tanto na caracterización dos agresores instrumentales como ao establecemento dunha tendencia de comportamento. Un dos aspectos nos que se evidencian estas discrepancias é a impulsividade. Mentres algúns autores consideran que os agresores instrumentais están fríos e sen impulsivamente, outros autores maniféstanse na dirección oposta que caracteriza a estes agresores cun alto nivel de impulsividade.
O estudo realizado con respecto á relación entre a impulsividade E a violencia, tanto reactiva como instrumental, destaca a estreita relación entre ambos aspectos.
Táboa 1. Múltiples comparacións. Violencia reactiva
Como apreciamos na táboa 1, a capacidade de planificación é significativamente menor nos adolescentes que manifestan o maior nivel de violencia reactiva aínda que entre o nivel de media ou baixa intensidade non hai diferenzas significativas. No caso da capacidade de atrasar as gratificacións, agradecemos que sexa significativamente menor canto maior sexa a intensidade da violencia reactiva.
Táboa 2. Múltiples comparacións. Violencia Instrumental
Cando a violencia é de tipo instrumental, os datos establecidos na táboa 2 indican que tanto a capacidade de planificación como a mencionada para atrasar as puntuacións diminuír significativamente a medida que aumenta o nivel de intensidade deste tipo de violencia.
Pódese concluír que a impulsividade, analizada da capacidade de planificación e a capacidade de retrasar as gratificacións, é un elemento común para os dous tipos de violencia polo que non constitúe un aspecto diferenciador.
o Os resultados desta investigación son relevantes non só polo que supoñen a profundización no coñecemento da violencia escolar senón polo seu impacto no deseño de plans de intervención educativa sobre o Violencia.
Mª José Velasco Gómez. IES José Luis López Aranguren. Fuenlabrada, Madrid, España.
Ligazón ao artigo completo da revista educativa.
Ligazón ao diario educativo